Döküm ve çeşitli yöntemleri

Çevremizdeki cihaz ve ekipmanların parçaları imalat süreçleri kullanılarak üretilmektedir. Bu parçalardan bazıları küçük ölçekte, bazıları ise büyük ve endüstriyel ölçekte yapılmaktadır. En çok bilinen endüstriyel imalat yöntemlerinden biri dökümdür

Döküm, metal parçaların üretiminde yaygın olarak kullanılan bir işlemdir. Bu süreç otomotiv ve makine imalat endüstrilerinde oldukça popülerdir

Bu yazıda dökümün ilke ve kavramlarını tanıtıyoruz. Öncelikle uygulamaları, kullanılan malzemeleri, uygulama yöntem çeşitlerini, genel uygulama sürecini, bu sürecin avantajlarını, dezavantajlarını ve kusurlarını inceliyoruz

Daha sonra döküm yöntemlerinin tarihini, ortak terimlerini ve türlerini inceleyeceğiz. Sonunda bu önemli süreç için bazı ek ipuçları ve öğrenme kaynakları sunacağız.

“Döküm”, malzemelerin eritilip bir kalıba dökülmesiyle yapılan en eski imalat süreçlerinden biridir. Bu işlem, çeşitli endüstrilerde metal parçaların imalatında en yaygın yöntemlerden biridir.

Döküm, küçükten büyüğe boyutlara, birkaç gramdan birkaç tona kadar ağırlığa, basitten karmaşık şekle ve entegre yapıya sahip parçaların seri üretimine olanak sağlar. Birkaç döküm yöntemi vardır. Ancak kum dökümü en eski ve en yaygın döküm yöntemi olarak bilinmektedir.

Döküm uygulaması nedir?

Döküm hemen hemen tüm endüstrilerde kullanılmaktadır. Çeşitli endüstrilerde ve endüstriyel makinelerde üretilen ürünlerin yaklaşık %90’ı bir şekilde döküm işlemleriyle ilgilidir. Ancak ağır makine ve ulaşım ekipmanları endüstrilerinde döküm parçaların %50’den fazlası kullanılmaktadır.

Dökümde kullanılan malzemeler nelerdir?

Gri dökme demir, döküm işleminde en çok kullanılan malzemedir. Bu süreçteki diğer yaygın metaller arasında dökme demir, alüminyum, çelik, bakır ve çinko bulunur. Elbette döküm parçaları yapmak için beton, cam, plastik ve reçine gibi metalik olmayan malzemeleri kullanmak da mümkündür.

Döküm nasıl yapılır?

Döküm için farklı yöntemler olmasına rağmen bu işlem genellikle model yapımı, kas yapımı, kalıp yapımı, metal eritme, erimiş malzemenin kalıba dökülmesi, dondurulması, kalıbın açılması ve parçanın parlatılması gibi birkaç genel aşamada gerçekleşir. Bu aşamaların her birindeki faaliyetler şunlardır:

Modelleme: Döküm sürecinde kullanılan endüstriyel kalıpların özel yazılımlarla tasarlanması ve son parçanın fiziksel modelinin yapılması
Kas geliştirme: Parçanın iç yüzeylerini oluşturmak için gereken kasları tasarlayın ve oluşturun
Kalıp yapımı: Tasarım belgelerine göre kum, balmumu, çelik vb. malzemeleri kullanarak bir döküm kalıbı yapmak.
Ergitme ve dökme: Metallerin sıvı hale gelmesi için yüksek sıcaklık uygulanması ve erimiş malzemenin pota veya mevcut diğer ekipmanlarla kalıba dökülmesi.
Dondurma: Dökme işlemi bittikten sonra kalıbın ve içindeki erimiş malzemenin sıcaklığının düşürülmesi
Kalıbın açılması: Kalıbın farklı kısımlarının ayrılması ve döküm kalıp kısmının çıkarılması
Bitirme: Parçanın fazlalıklarını gidermek, uygun dokuyu oluşturmak veya yüzeyini kaplamaya hazırlamak amacıyla kesme, taşlama, kumlama vb. işlemlerin yapılması.